De Westfriese Wonderkamers in het Westfries Museum

HOORN - Op 27 september opent wethouder Kunst en Cultuur Judith de Jong het nieuwste tentoonstellingsproject van het Westfries museum, de Westfriese Wonderkamers. Een eerbetoon aan het oudste rariteitenkabinet van Nederland, dat van de zeventiende-eeuwse stadsdokter Bernardus Paludanus uit Enkhuizen.

Het project, dat tot stand is gekomen in samenwerking met kunstenaarsvereniging De Boterhal en de Westfriese Omringdijk, bestaat uit drie tentoonstellingen, die allemaal een ander licht werpen op het fenomeen rariteitenkabinet.

Het rariteitenkabinet van Bernardus Paludanus
Onder wetenschappers en hoogwaardigheidsbekleders was het in de zestiende en zeventiende eeuw ‘bon ton’ om een verzameling aan te leggen waarin de rijkdom en de diversiteit van de natuur en de menselijke cultuur werd getoond. Met name vreemde en exotische voorwerpen waren bij deze verzamelaars erg in trek. Vandaar de naam ‘rariteitenkabinet’.

Stadsdokter Bernardus van den Broecke, beter bekend onder zijn Latiijnse naam Bernardus Paludanus, legde rond 1600 in Enkhuizen een verzameling aan die faam genoot in heel Europa. Van heinde en ver kwamen wetenschappers, vorsten en bisschoppen naar zijn bomvolle huis om zich te vergapen aan zijn enorme collectie gesteenten, mineralen, schelpen, exotische dieren en voorwerpen van vreemde volkeren. Die had Paludanus zelf op één van zijn vele reizen verzameld, of werden voor hem meegenomen door zeelui uit Enkhuizen. Onder de gasten, die allemaal een aandenken achterlieten in een album amicorum, waarvan de mooiste pagina’s in de expositie te zien zijn, waren ook de Prinsen van Oranje Maurits en Frederik Hendrik.

Het Westfries Museum heeft op basis van catalogi uit de tijd van Paludanus en met hulp van het eigentijdse Rariteitenkabinet Natural Choice uit Den Haag het ‘cabinet van vreemdigheden‘ van de Enkhuizer stadsdokter gereconstrueerd. Het is een betoverende presentatie, waarin jong en oud de verwondering, die onze voorouders gevoeld moeten hebben bij het aanschouwen van zoveel ‘vreemdigheden’, zelf kan ervaren.

De Westfriese Wonderkamer
De tentoonstelling De Westfriese Wonderkamer is een eigentijds rariteitenkabinet met een vette knipoog naar het fenomeen uit de Gouden Eeuw. Het lijkt alsof er een verzamelaar bezig is geweest om alles wat maar met West-Friesland te maken heeft bij elkaar te brengen.

In werkelijkheid is deze bonte potpourri van voorwerpen afkomstig van heel veel verschillende eigenaars. Particulieren, musea, het Westfries Archief, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Archeologie Westfriesland en in samenwerking met de Westfriese Omringdijk, zijn voorwerpen aangedragen, waarvan zij vonden dat die niet mochten ontbreken in een Westfriese Wonderkamer. Of het nu gaat om de sabel van de veldwachter van Hensbroek, de fistelpot van de familie Ursem, het motorpak van coureur Wil Hartog, bloemkoolsabels, paalwormspijkers of een brief van een zeventiende-eeuwse zeeman die als slaaf gevangen wordt gehouden door een zeerover in Marokko, stuk voor stuk vertellen ze mooie, ontroerende en soms ook wonderbaarlijke verhalen over West-Friesland. Verhalen die in de expositie bij de voorwerpen te beluisteren zijn.

Ieder van de voorwerpen in deze oogstrelende mengelmoes vertelt letterlijk en figuurlijk een eigen verhaal over West-Friesland en de Westfriezen.

De kunstkamer
In De Boterhal is tot 19 oktober de expositie het Kunstkabinet te zien, waarin zes hedendaagse kunstenaars ieder op hun heel eigen manier reflecteren op het fenomeen rariteiten. Verwonderen en bewonderen, vinden en zoeken. Dat zijn de uitgangspunten van deze tentoonstelling waarin werk te zien is van Roos Holleman, Arja Hob, Nataliya Vladyschko, Barbara Nanning, Jeroen Kuster en Wim van Egmond .

Expositie De Boterhal 13 september – 19 oktober
Exposities Westfries Museum 27 september – 7 december

Voor meer informatie en openingstijden: www.wfm.nl
Westfries Museum
Roode Steen 1
1621 CV Hoorn
tel: 0229 280022

Volwassenen: € 6,50
65+: € 5,00
Jongeren (tot 18): gratis
Museumkaart: gratis