Toy Story, 100 jaar speelgoed nieuwe expositie voor jong en oud

De nieuwe wisseltentoonstelling van het Museum van de 20e Eeuw gaat over speelgoed. Vooral speelgoed uit de twintigste eeuw, al is bepaald speelgoed van alle tijden. De tentoonstelling legt de nadruk op mooi, populair speelgoed uit de jaren ’30-’60. Dit zal de meeste mensen aanspreken. Iedereen zal zijn of haar lievelingsspeelgoed zien op de tentoonstelling Toy Story, 100 jaar speelgoed. Van dat leuke speelgoedfornuisje tot die mooie treinbaan… van die lieve pop tot de oude bromtol.

Op de tentoonstelling zien we het oude, klassieke speelgoed terug dat al sinds eeuwen kinderharten verblijd heeft: tollen, knikkerspelen en poppen. Maar natuurlijk vinden we ook andere klassiekers onder het speelgoed terug: Meccano, Playmobil, Lego, Märklin en prachtig blikken speelgoed. Uiteraard is er ook een aantal speelplekken ingericht waar kinderen en jeugdige volwassenen zelf kunnen spelen met bouw- en constructiemateriaal.

De tentoonstelling geeft stof tot nadenken. Hoe is speelgoed en spelen veranderd in de 20e eeuw? Van de actieve tollende, hoepelende en in zeepkisten rijdende jeugd zien we niet veel meer. We zien kinderen nu voornamelijk op de bank zitten, starend naar spelcomputers. Spelen is iets geworden dat je in je eentje doet, met een computer. Gamen. De kinderpret lijkt verdwenen, de creativiteit, het actieve spelen en verbeelden. Maar klopt dat beeld wel? En als het klopt, waardoor komt het dan? Is het een gevolg van verminderde ruimte voor kinderen en drukker verkeer? Of van een grotere welvaart en ‘beter’ speelgoed?

Voor de oorlog was speelgoed voornamelijk van hout en ijzer en het kon, als je een beetje handig was, eenvoudig zelf worden gemaakt. Kinderen hadden weinig speelgoed en als een kind een pop of beer had, werd daar zo lang en zo intensief mee gespeeld, dat deze op het laatst kaal werd en ogen verloor. Gelukkig kon dan de ‘poppendokter’ uitkomst bieden en werd de geliefde pop of beer weer opgelapt.

Bij mooi weer speelde je natuurlijk buiten. Bokjespringen, zeepbellen blazen, hoela-hoepen, touwtjespringen, knikkeren, hinkelen… het was voor iedereen bereikbaar, kostte weinig geld en gaf een gezonde blos op de frisse wangen.
Bij regen en kou werd er binnen gespeeld, knus bij de kachel. Dan werd het ganzenbord uit de kast gehaald of de sjoelbak. Het hele gezin verzamelde onder de lamp en speelde de hele avond lang onder het genot van een glas limonade, eventueel met prik op zaterdag.

Na de oorlog steeg de welvaart snel. Hoewel de gezinnen nog erg groot waren, kwam er voor kinderen ook meer geld. Er kon hierdoor meer speelgoed gekocht worden en er kwam een hele industrie op van speelgoed voor de kersverse babyboomers. De eerste rages kwamen op. Hiervan is de hoelahoep de meest in het oog springende. Er kwam opeens speelgoed in de vorm van merchandise. Bijvoorbeeld speelgoed van jeugdseries of van bekende voetballers.

Merkspeelgoed was verder nieuw. Hoe meer je daarvan had hoe beter. Meccano, Lego, treinbanen van Märklin en Fleischmann en Barbie natuurlijk. Het Museum van de 20e Eeuw heeft een zeer indrukwekkende collectie Barbie-spullen tentoongesteld.

In de jaren zeventig en tachtig volgden de rages in het speelgoed zich in snel tempo op. Met jojo´s en Star Wars-artikelen en Playmobil. Iets later natuurlijk de Rubik´s Cube en de eerste draagbare spelcomputertjes. Dit was de tijd van Donkey Kong en van My Little Pony en plaspoppen.

Toy Story, 100 jaar speelgoed biedt een overzicht van het speelgoed in de twintigste eeuw. Van een hele oude knikkerbaan tot de hoogtepunten van de digitale revolutie uit de jaren ’80 en ‘90. In een aparte zaal wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de home computer, met een belangrijke rol daarbij voor de spelcomputers. Daar zie je de Commodore 64, het eerste spel, Pong, en de legendarische Atari.

De tentoonstelling is thematisch opgebouwd en verdeeld over de verschillende vitrines. Bordspelen, poppen, de goocheldoos, legpuzzels, speelgoedfornuisjes, treinbanen, u ziet het allemaal. Teksten en filmmateriaal ondersteunen de tentoongestelde voorwerpen. Natuurlijk kan er door de bezoekers volop gespeeld worden… of ze nu zelf nog kind zijn, of zich kind voelen.