Taanlaboratorium in het Zuiderzeemuseum

Designer Merel Karhof kroop in de huid van een laborant en verkende het ambacht ‘tanen’. Wat resulteerde in het Taanlaboratorium, nu onderdeel van de Designroute in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Het voelt aan als een rariteitenkabinet, er staan weckpotten met vissen huiden in een bruine vloeistof, petri schaaltjes met op ruwe edelsteen lijkende brokken erin. Ook zien we de werkjas hangen van de laborant, die in plaats van wit, bruin is. 

Karhof toont hier aan de hand van een aantal producten de geschiedenis van het tanen en onderzocht hedendaagse toepassingen met dit oude ambacht. Wat resulteerde in grote ronde shawls in de maat van de taanketel, krukjes gestoffeerd met gelooide vissenhuiden en een collectie sieraden die de schoonheid van de ruwe cachou laten zien.  
Het Taanlaboratorium vind je aan de Markerhaven in het buitenmuseum, dat tijdens het buitenseizoen te bezoeken. Dit jaar loopt het seizoen tot en met zondag 29 oktober 2017.

Vroeger taande men katoenen visnetten, zeil of touw met cachou om verrotting door schimmels en bacteriën tegen te gaan. Op deze manier werd het geconserveerd. Het tanen werd gedaan in een taanketel. Gedurende enkele uren werd het visnet, zeil of touw in een hete oplossing van cachou ondergedompeld. Cachou werd gewonnen uit de stam van de acacia boom en gestold in een mal van boombladeren. Karhof ontdekte ze dat de tannine in de taan deeltjes metaal anders laat oxideren en het te tanen materiaal een prachtige diep donker blauwe/zwarte kleur geeft. Hoe langer je het materiaal taant hoe donkerder de kleur wordt. Ze verwerkte verschillende materialen zoals hout en vissen huid met taan en maakte vervolgens met deze materialen een aantal nieuwe objecten.

Merel Karhof
De grootvader van Merel Karhof was visserman in Den Oever op het voormalige eiland Wieringen. Als kind speelde ze vaak in de oude vissersboet die achter in de tuin stond. Daarin werden toen nog netten geboet en getaand. Merel Karhof, geboren in Nederland (1978) woont en werkt in London. Vanaf jonge leeftijd reist zij door Europa en woont met regelmaat langere periodes in verschillende Europese steden. Reizen biedt haar de mogelijkheid om, nieuwsgierig te zijn, lokale ambachten te ontdekken, wat haar inspireert tot het maken van producten in dialoog met haar omgeving.

Haar ontwerpen onthullen het onopgemerkte en maken je bewust van zelfsprekende dingen als het dagelijks veranderen van de kleur van het water in Venetië of ze visualiseert de dagelijkse hoeveelheid wind door het als een energiebron te gebruiken en er shawls mee te breien op een door haar ontwikkelde ‘Wind Brei Machine’

Handgemaakt
Het Zuiderzeemuseum houdt ambachten levend en dit seizoen krijgen de ambachten extra aandacht binnen het centrale thema Handgemaakt. Bezoek in het buitenmuseum de werkplaatsen van onder meer de visroker, zeilmaker, touwslager, smid, kuiper, stoker en mandenmaker. Ontdek dat al dit handwerk vandaag de dag nog steeds van grote waarde is en steek ook zelf je handen uit de mouwen! In een speciaal voor dit jaar ontworpen paviljoen kun je aan de slag met Zuiderzeematerialen. Ontdek hier je creativiteit en ambachtelijke kwaliteiten. Maak het (mee)!

Foto 1: Thijs jansen

Foto 2 en 3: Gwen Smit

Foto 4: Thijs jansen