Over de Grote Hoornse Hammenroof en het geheim van het ‘zwarte boekje’

Qwartjes Qwartiertje
.
Midden jaren tachtig. De klapper was gepland voor de nacht van vrijdag op zaterdag. Zeshonderd 5-kiloblikken ham zouden met drie Tendermasters in alle geniep worden weggereden uit het magazijn van vleesfabriek Rein Groot aan De Ramen. Het volgende trio had de roof terdege voorbereid. De bekwame Hoornse inbreker ‘Zwarte’ Jan Huisman, de Enkhuizer schavuit en multi-ritselaar Thijs Spiering, en de Italiaan Franco Arcabassio. Eerlijke boeven van de oude stempel. Huisman had al wekenlang elke middag 5 blikken - klaargezet door Rein Groot-medewerker Arcabassio - opgehaald en met Spiering en nog ’n paar runnertjes als geurvlaggen in het helersveld uitgezet. Een geeltje per blik. Er was gretig vraag naar. De Operatie Hamvraag beloofde ’n piece of cake te worden.
.
 ‘De Zwarte Huisman’, niet te verwarren met ‘De Rooie Huisman’, had zich die middag om 15.00 uur al laten insluiten en deed een voordutje op de emballage-zolder van het vleesbedrijf. ’s Nachts om 00.00 uur zouden Thijs Spiering en Franco Arcabassio arriveren. Dan kon het spel op de wagen. Huisman zou van binnenuit de enorme magazijndeuren aan de Ramen - nog altijd in gebruik door de huidige huurder Action - openen, en de eerste fors uitgevallen aanhangwagen kon naar binnen.
.
Wat de mannen niet wisten, was dat Qwartje van de aanstaande Grote Hammenroof op de hoogte was en zich die avond in een portiek aan het Nieuwe Noord had verschanst. Schuin tegenover de ingang van het Hammen Paradijs. Wat Qwartje weer niet wist, was dat de politie eveneens op de hoogte was. Manschappen hadden stelling genomen op daken van Nieuwe Noord en Ramen. De commandopost bevond zich op de bovenste verdieping van ‘De Oude Rosmolen’ aan het Nieuwe Noord. Aan Gedempte Turfhaven en Breed stonden arrestatieteams geparkeerd. Wat Qwartje ook niet wist, was dat de roof aan de achterzijde, aan de Ramen, plaats zou grijpen.
.
Maar hoe konden doelwit en tijdstip van zo’n Great Robbery nu in vredesnaam op straat zijn beland? Daarvoor is enig inzicht geboden in de persoon en psyche van een vierde speler, de Horinees Nikkeltje-junior. Zoon van Gerrit ‘Nikkel’ Vertelman, garagehouder aan De Turfhaven. De Vertelmannen, van vroegere oorsprong uit Wervershoof, hadden de sterke neiging om dood te vallen om ’n cent. En die muntjes waren eertijds van nikkel. Vandaar. Vader Gerrit werd gedreven door drie zaken: geld, een dadendrang die door roeien, ruiten en wetten ging, en vrouwen. Gerritje-junior, niet begiftigd met het granieten karakter van zijn vader, wilde maar één ding: Nikkel-senior evenaren. Wàt? Overtróeven! De geschiedenis wemelt van zulke zoon-vader worstelingen, veelal uitdraaiend op drama’s van trieste snit.
.
Nikkeltje-junior had al vroeg een te grote broek aangetrokken, en bewoog zich zowel binnen kringen van het milieu als van de kit. In feite was hij een verbindingsschakeltje tussen water en vuur, maar in het jargon heet zo iemand al snel een loenenaar. In zijn geval werd zijn achternaam uitgesproken met het accent op de tweede lettergreep. Vertèlman. Zo sprak hij vaak met Peppi en Kokkie, zoals de Hoornse rechercheurs van de burgerpot Bram Pannekoek en Piet Makkenze in de wandeling werden genoemd. En omdat Nikkeltje in de aanloopfase van de Hammenroof al met proefmonsters ham de wei werd ingestuurd om animo te kweken voor de Grote Berg, waren Peppi en Kokkie alras op de hoogte van de ophanden zijnde megaroof. Qwartje hoorde van twee buitenpoortse kasteleins dat Nikkeltje nijver met belachelijk goedkope ham aan het leuren was. Hij sprak Nikkeltje daar op aan, en die zong zich langzaam leeg.
.
Zo kon het geschieden dat de Operatie Hamvraag in te veel agenda’s stond genoteerd, en zich in de uitvoering er van zou ontvouwen tot een vrolijke operette in drie bedrijven.
.
Zoals afgesproken opende De Zwarte Huisman om twaalf uur ’s nachts, na een codeklop van buiten, de grote poorten van de Hammenhemel. De mannen duwden de eerste aanhangwagen achterwaarts het walhalla binnen en begonnen het kartje te laden. Dat was nog ’n heel werk, maar je moet wel eens wat doen voor de kost. Als tussen-stash was gekozen voor het ABC. Daar stonden de andere twee aanhangers al klaar. Jan Huisman reed de eerste volgetaste en afgezeilde Tendermaster naar het ABC, koppelde hem af, koppelde een lege aanhanger aan, en stapte naar zijn auto om weg te rijden. Wanneer de klus was geklaard zou het kostbare konvooitje van drie hamladingen naar een loods koersen die door Thijs Spiering was gehuurd.
.
Op het moment dat De Zwarte Huisman wilde instappen voor de tweede rit werd hij op zijn nek gesprongen door een arrestatieteam. Hoppa! Neus tegen de keien, handjes op de rug. Op hetzelfde moment werd een inval gedaan in huize Huisman, wiens vrouw keurig op de bank zat te luisteren naar een politiescanner, en brak de hel los rond de vleesfabriek Rein Groot. Spiering werd al snel uit het magazijn geplukt. Maar Arcabassio was spoorloos. Die had zich, kind aan huis zijnde, in een grote worstmachine weten te verbergen. Uren later, toen hij de kust veilig achtte, brak hij via een stelsel van daken uit. En werd alsnog gepakt.
.
Ziezo. Het Hoornse A-Team roffelde zich die vroege zaterdagochtend in de kantine van het woutenbureau joelend op de borst. Qwartje had de scoop gemist. Zijn krant, die alleen op zaterdag ochtendblad was, zakte die vrijdagavond om uiterlijk twaalf uur. Verdorie.
.
Over nu naar het tweede bedrijf van de Operette Hamvraag.
.
Huiszoeking bij Thijs Spiering leverde ondermeer een zwart notitieboekje op. Berstensvol namen en adressen, verspreid over alle landstreken, van belangstellenden voor goedkope ham. Maar er stonden ook aflever-adressen in voor levensmiddelen, voor koffie, huishoudelijke apparaten, televisie’s, fietsen, brommers… noem maar op. Spiering was een soort onderwereldse voorloper van marktplaats.nl. In totaal werden er 28 aantoonbare helers uit het zwarte boekje gelicht en voorgeleid. Tien van hen beluisterden een veroordeling. De mannen van de geplofte Ham Heist zouden drie tot vier jaar tegen zich horen eisen.
.
Maar eerst dienden er nog ’n paar open rekeningetjes te worden vereffend. Nikkeltje-junior had in het voortraject van de roof heel wat proefblikken ham uitgezet, maar nog niets afgerekend. Daar werd, uiteindelijk, Nikkel-senior op aangesproken. Die verdomde het. Senior had na een echtscheiding om de veertien dagen zijn twee kleine kinderen ’n weekendje overhuis. Boven de garage was hun kinderkamer. In het weekend dat de kleintjes er niet waren werd daar een brandbom door het raam gekinkeld. Waarschuwing. Nikkel, finaal door het lint, eiste op het politiebureau dat die aanslag buiten de pers zou worden gehouden. Anders zou de advocaat van zijn ex de bezoekregeling torpederen.
.
Die pers-stilte werd hem toegezegd door Henk van Noort, recherche-chef binnenstad. Een gewiekste psycholoog-van-de-koude-grond die dingen zei als: “Ik begrijp je volkomen, Nikkel. Ik denk precies zoals jij. Alleen sta ik toevallig aan de andere kant van het lijntje.” Maar het incident waaide al vrijelijk door de stad, dus Qwartje plaatste het netjes, met foto van de stukkige ruit, op de voorpagina. Daar stond het: BRANDBOM IN KINDERKAMER. Die avond nuttigde Qwartje een saté-tje in café-bar ‘El Toro’ aan het Kleine Noord, toen Nikkeltje-junior hem daar opzocht en sprak:
- “Mijn vader zoekt je.”
Qwartje: “Dan gaan we even naar hem toe.”
- “Nee, want hij wil je doodschieten.”
Qwartje: “Dan gaan we even niet naar hem toe.”
.
Nikkeltje af. Nikkel-senior betrad ’n uurtje later onopgemerkt de drukbeklante bar, posteerde zich achterin, wachtte tot Qwartje in de buurt kwam, en zette hem niet één maar twee revolvers tegen het hoofd. “Blòed!”, schreeuwde hij, “Blòed!” In een oogwenk stroomde de complete bar leeg. Qwartje, Nikkel kennende als een gisse doordenker, zei: “Gerrit, als je nu afdrukt zie je je kinderen de komende vijftien jaar helemààl niet meer terug. Maar je komt hier niet voor niks, dus druk af. Druk àf man!” Barkeeper Nico Vergouw was, kloek en moedig, achter Nikkel komen staan en schopte hem tegen ‘n kuit: “Nikkel! Wat krijgen we nou!”  Nikkel: “Ik neem hem wel mee naar buiten, Nico. Geen hersens tegen je wand.”
.
Onderweg naar buiten bood Qwartje Nikkel het laatste biertje van z’n leven aan. Hij accepteerde dat, wat het pleit in feite al beslechtte. De mannen zaten tegenover elkaar aan de stamtafel van de lege bar, revolvers grijpklaar op het tafelblad, en bespraken het steentje in Nikkel’s schoen. Qwartje: “Je moet mij niet hebben Nikkel, maar Nikkeltje-junior. Je weet best dat hij die brandbom door de hele stad uitkraait. Hij is de boodschapper, niet ik. Je weet ook donders goed uit welke hoek die molotov-cocktail kwam, en waarom.”  Nikkel, nog altijd briesend, stond op en zei: “Hou jij je bek nou maar. En laat ik je nooit voor m’n auto krijgen, want ik geef gas.” Einde tweede bedrijf.
.
Het derde bedrijf kreeg een landelijk podium. Ditmaal werd Qwartje benaderd door De Zwarte Huisman en Thijs Spiering. Ze wilden een ‘ressensie’ in de krant, want er lagen heel wat dingen scheef. Nee nee: ze waren niet onschuldig aan die hammenroof – trouwens: hàdden ze eigenlijk wel wat geroofd? Maar de politie was óók niet onschuldig. Thijs had, op een Veluwse camping, nog een roof-stash. Lekker centraal in het land. Van daaruit had hij aan een compleet Veluws politiekorps splinternieuwe boortollen verkocht. Ja, en voor ’n habbekrats hè! De namen en adressen van al die politiemensen stonden in zijn zwarte klantenboekje. Want sommigen wilden nog wel eens een televisie, of zo. Nou: was dat bewijs of niet? Maar dat boekje was in beslag genomen. Zelfs zijn advocaat kreeg het niet te zien. Schànde! Niet dan? Ja toch?
.
Qwartje naar de Veluwe. Te Ermelo trof hij een campinghouder die een en ander wel wilde bevestigen. Tja. Qwartje naar de Hoornse recherche. Nee, hij mocht dat zwarte boekje niet inzien. Overigens was dat boekje ook ’n heel erg klein beetje zoek geraakt. Qwartje naar het Alkmaarse parket. Wat zei hij? Zwart boekje? Welk zwart boekje? Qwartje naar de typemachine. Stuk in de plaatselijke pers. Stuk in De Telegraaf. Dat laatste brandde stevig aan binnen Veluwse justitie-kringen. Een hoofdofficier van justitie en de commissaris van het korps dat propvol corrupte dienders zou zitten belegden een persconferentie waarop ze het korps afstoften, schoonveegden en prezen. Vooruit mensen: achteruit. Niks aan de hand. Het zwarte boekje lag ook daar niet op tafel. Het was gewoon zoek. Kàn toch? Qwartje, die daar ook aanwezig was, werd zeer dringend verzocht de zaal te verlaten. Einde derde bedrijf.
.
Hoe verliep het de acteurs van de al met al hilarisch te noemen Hammen-soap? De Hoornse politiemensen zijn met verdiend pensioen. Nikkel-senior bevindt zich, evenals Nikkeltje-junior, niet meer onder ons. Met de laatste is het nog sipjes afgelopen, nadat hij via een obscuur verhaal over een zwembad en honkbalknuppels in een invalidewagen was beland. Van de Italiaan Franco Arcabassio wordt gezegd dat hij in een buitenland vertoeft. Het laatste nieuws betreffende Thijs Spiering is dat hij met zijn Surinaamse vriendin is geëmigreerd naar Paramaribo. De Zwarte Huisman, inmiddels grijs, is al jarenlang bedaard tot een oppassend huisvader en opa. Jawel: hij blieft nog wel eens een broodje ham. Maar zonder akkefieten.
.
Hij laat dagelijks zijn Engelse Bulldog uit. Vaak in het Wilhelminaplantsoen. Geruime tijd liep hij daar samen op met een bewoner van de Emmalaan, die zijn Labrador uitliet. Leuk keuvelen over ditjes en datjes. Die meneer was, en is, Rein Groot-senior. Van de vleesfabriek.
Nee nee: De Zwarte Huisman heeft zich nooit aan hem voorgesteld. Je moet ouwe koeien niet uit de sloot dreggen. Daar krijg je maar ouwe ham van.
  
-----------------

Mooi verhaal?
Mail dit dan door naar uw kennissen/vrienden. Klik op envelopje rechtsboven artikel. U kunt het ook op Facebook of Twitter plaatsen door met uw muis over het PLUS-symbool rechtsboven te gaan...

Kijk voor alle verhalen hier in Qwartjes Qwartiertje:
http://www.hoorngids.nl/nw-7951-2/nieuws/Qwartje 

---

Reacties

---