Expositie over stad in oorlog bij Oud Hoorn

“Om 5 uur zag ik een kapitein naar school fietsen en even later was alles in rep en roer’. Mien Rijswijk-Holle schrijft dit op 10 mei 1940 in haar dagboek. De Tweede Wereldoorlog is begonnen.

Zij ziet die ochtend vanuit haar huis aan de Johan Messchaertstraat hoe de in de scholen aan de overzijde gelegerde soldaten door die kapitein worden gewekt. En zet de radio aan: “En ja, daar was het al. Wat we aldoor gevreesd hadden was al gebeurd. Duitschland was Nederland binnengevallen”. Het nooit eerder aan de openbaarheid prijsgegeven dagboek is nu onderdeel van de expositie ‘Hoorn in oorlogstijd’ die tot eind mei in de Kerkmeijerzaal van de Vereniging Oud Hoorn te zien is.

Noodgeld

Kern van de expositie zijn de panelen, die Frans Zack en Marit Veerman al in 2010 samenstelden en die dat jaar ook al te zien waren. Zeventien stuks, die allerhande facetten van de oorlogsjaren belichten. De plaquette in de Nieuwsteeg met de namen van de oorlogsslachtoffers wordt belicht, de (afgebroken) Joode synagoge aan de Italiaanse Zeedijk komt aan bod en - heel bijzonder - er is noodgeld te zien dat op 14 mei 1940 door de gemeente Hoorn werd uitgebracht. Dit originele noodgeld, afkomstig uit de collectie van het  Westfries Museum is zelden geëxposeerd.

In een vitrine liggen verder nog de ‘markante koppen’ van Dieuw van Vliet en Aaf Dell. Het negatieve en positieve model waren de basis voor het bronzen reliëf gemaakt door Thea van Lier, dat ter herinnering aan deze twee verzetsvrouwen op het Grote Oost te zien is. Dieuw van Vliet en Aaf Dell verborgen daar in het Drechterlandhuis onderduikers pal onder de neus van de Duitsers in de Ortskommandantur.

Zuurstoffles

Uit de collectie van Jos de Groot zijn voorts een aantal opmerkelijke voorwerpen uit die oorlogsjaren te zien. Zo is er onder andere een noodkacheltje compleet met afvoerpijp en ligt er op de expositie een zuurstoffles afkomstig uit één van de boven Hoorn gecrashte vliegtuigen. Bijzonder is ook een zijden blouse, in de oorlog gemaakt uit stof van een parachute en die is gedragen door de Hoornse Tonny Beuving. Ook is een originele blauw-wit gestreepte broek te zien, gedragen door de politieke krijgsgevangene De Boer, die voor zijn kamptijd aan het Grote Oost woonde. Die broek is door Piet van Kranenburg in de dakconstructie ontdekt tijdens de renovatie van het huis. Verder zijn er bonkaarten en enkele persoonsbewijzen, onder andere dat van Mien Rijswijk-Holle. Zij sluit haar dagboek op 10 mei 1040 af met: “De soldaten vlogen heen en weer, met helmen op en geweren, maakten bruggen stuk, legden versperringen van prikkeldraad, alsof de Duitschers daar niet overheen konden. Maar de bedoeling was goed, al was alles ook fout”.

De expositie “Hoorn in oorlogstijd” is te bezichtigen tijdens de openingsuren van de winkel van Oud Hoorn in het Oost-Indisch Pakhuis aan Onder de Boompjes: dinsdag en donderdag van 10-16 en op zaterdag van 10-14 uur.