400 jaar wetsverzetting

Op zaterdag 6 oktober organiseert Vereniging Oud Hoorn de bijeenkomst “400 jaar wetsverzetting”. Op die dag in 1618 stuurde stadhouder prins Maurits onder dreiging van geweld het Hoornse stadsbestuur naar huis. Met zijn leger trok hij door Holland om de besturen van de Hollandse steden uit hun functie te verwijderen en te vervangen door de aan hem getrouwe calvinistische burgers.

De bijeenkomst bestaat uit twee onderdelen. Eerst zal dr. Tjaard Barnard, remonstrants predikant in Rotterdam een inleiding houden over de historische achtergronden van de wetsverzetting in 1618. Na de pauze zal Arthur Helling, oud raadslid en oud wethouder van de gemeente Hoorn stil staan bij de huidige stand van de democratie in Hoorn.

Het Hoorns Kamerkoor o.l.v. Arnold Bakker zal de bijeenkomst opluisteren met liederen uit de 17e eeuw. Johan Goossens zal optreden als gespreksleider.

De aanvang is om 14.00 uur. Plaats: Foreestenhuis, Grote Oost 43, 1621BR. Toegangsprijs voor leden  € 3,50 en voor niet-leden € 5,00.

Het is raadzaam om van te voren kaarten te bestellen bij Vereniging Oud Hoorn, 0229273570 of mailen naar info@oudhoorn.nl (mailto:info@oudhoorn.nl)

Openingstijden dinsdag en donderdag van 10.00 - 16.00 uur en zaterdag van 10.00 – 14.00 uur.

Toelichting op het programma

De wetsverzetting van toen, inleiding door dr. Tjaard Barnard, remonstrants predikant in Rotterdam

Op 6 oktober 1618, precies 400 jaar geleden, nodigde de stadhouder prins Maurits het stadsbestuur uit in het Hoornse stadhuis, bedankte de magistraat voor bewezen diensten en ontsloeg de leden van de vroedschap, waarna hij een nieuw stadsbestuur benoemde. Stad na stad bezocht Maurits met zijn leger om te zorgen dat in de Hollandse steden een stadsbestuur kwam dat hem welgezind was.

De wetsverzetting was in wezen een staatsgreep, waardoor Maurits zich kon verzekeren van de macht in de Republiek. Na jaren van geloofstwisten luidde de wetsverzetting van 1618 de eindfase in van de bittere strijd tussen de calvinisten, die de steun kregen van stadhouder prins Maurits en zijn rivaal Johan van Oldenbarnevelt als vertegenwoordiger van de Hollandse steden, waar de remonstranten de meerderheid vormden.  Begon het conflict als godsdienstig geschil, het eindigde met een verscherping van de meningsverschillen over tal van politieke kwesties en niet in het minst over de vraag: “Wie heeft de macht in de Republiek?’’. De gematigde stadsregenten of de stadhouder, die zijn steun vond bij de Gereformeerde kerk.                                                               De wetsverzetting in Hoorn betekende een aantasting van het recht van de steden om een eigen stadsbestuur te benoemen. De vervolging van de remonstranten die daarop volgde, veroorzaakte ook in Hoorn veel onrust.

Democratie in de stad nu, inleiding door Arthur Helling, oud gemeenteraadslid en oud wethouder van Hoorn

De wetsverzetting betekende een aantasting van het recht van de stad om zijn eigen bestuur te kiezen. Al was het niet zo dat alle burgers het recht hadden om hun stadsbestuur te kiezen. Alleen zij die over een welgevulde portemonnee beschikten hadden stemrecht en konden in aanmerking komen voor een functie als lid van de vroedschap of voor de functie van burgemeester of schepen. Toch  waren de verhoudingen in de Republiek zo dat de burger veel meer invloed had op het bestuur dan in de landen rondom, waar de adel het lands- en stadsbestuur vast in zijn greep hield.     

Hoewel de historische parallellen tussen die tijd en de onze flinterdun zijn, kunnen we ons afvragen, in hoeverre wij als burgers van de stad Hoorn gehecht zijn aan onze stedelijke democratie. Heeft de burger voldoende invloed op het stadsbestuur? Arthur Helling kijkt, nu met enige afstand, naar het functioneren van de democratie en wij nodigen u uit om na zijn inleiding met hem hierover van gedachten te wisselen.

Aan het eind van de bijeenkomst is er gelegenheid tot napraten.