Gerestaureerde viskaar in de Hoornse haven onthuld

HOORNGIDS HOORN | Met een brul in de marifoon onthulden wethouders Axel Boomgaars en René Assendelft de viskaar. Die werd vervolgens binnengevaren met twee Hoornse schouwen een Staverse Jol. De historische bewaarplaats voor vis lag geruime tijd half gezonken in de binnenhaven en was er slecht aan toe.

”Het is prachtig dat we dit stukje historie samen hebben opgeknapt en dat de viskaar nu weer kan worden bewonderd tijdens een wandeling door het historische erfgoed dat Hoorn rijk is”, zegt wethouder Erfgoed en Cultuur Axel Boomgaars. Wethouder René Assendelft (Binnenstad en havens) vult aan: ”Dit is inderdaad een mooie extra trekker voor onze haven. De opgeknapte kade aan het Baatland, de toekenning van de Blauwe Vlag, de verbeteringen van de afvalverwerking, er zijn weer allemaal mooie stappen gezet. Een aantrekkelijke haven is voor al onze inwoners belangrijk.”

Samenwerking om viskaar te behouden

Begin februari van dit jaar versleepte de havendienst van de gemeente de viskaar naar een plek bij het Oostereiland. De havendienst, Team Erfgoed van de gemeente, Vereniging Oud Hoorn (VOH), Stichting de Hoornse Schouw (SHS) en Centrum Varend Erfgoed (CvE) hebben toen een plan opgesteld om de viskaar te restaureren en daarmee te behouden voor de historische haven. De viskaar is gerestaureerd door het Leerwerkbedrijf Oostereiland (LWBO). De viskaar komt met informatievoorziening weer op de oorspronkelijke en prominente plek in de binnenhaven te liggen: aan de Korenmarkt. De viskaar maakt nu onderdeel uit van de audiotour door de historische haven ‘Maritiem Erfgoed Hoorn’.

Behoud van de viskaar is van historisch belang 

Uit cultuurhistorisch oogpunt is het van belang dat de viskaar is behouden. Het vertelt iets over onze geschiedenis en ons visserij verleden. Hoorn was lange tijd een belangrijke visserijhaven. Op deze manier maakt de viskaar weer onderdeel uit van het historische havenlint van Hoorn. Omdat de viskaar iets meer in de binnenstad ligt is het ook een mooie verbinding met onze historische binnenstad en haven. ”De viskaar dient ook een maatschappelijk doel omdat de restauratie is uitgevoerd door het Leerwerkbedrijf Oostereiland”, aldus wethouder Axel Boomgaars, ”Op deze manier wordt een ambacht in stand gehouden.”

”De Viskaar staat in de Havenatlas en door deze restauratie ligt dit historische object er ook weer goed bij”, vult wethouder René Assendelft aan. ”We hebben dit jaar weer een paar mooie evenementen gehad in de haven, zoals de drakenbootrace, een wijnfestival, Iron Man en dit weekend natuurlijk de havenconcerten. In de coronajaren was het rustig en we zien nu gelukkig dat het weer aantrekt. Ondanks het slechte weer deze zomer hebben toch veel watersporters onze haven weer aangedaan.”

Informatiebord over de geschiedenis

Bij de viskaar is een informatiebord geplaatst. Hier kan de bezoeker lezen dat een viskaar een drijvende of in het water opgehangen visbewaarplaats is. Het is een grote kist, met geperforeerde bodem en vaak ook twee van de zijkanten, die in het water hangt. Of de viskaar wordt met luchtkisten drijvende gehouden om levende vis te bewaren. De bewaarbak voor vis in een haven of ander water noemt men kaar. Andere namen voor viskaar zijn ook leefkaar, houder of houwer, aalbun en lokaal ook als ‘losse ka’, drijfka, kas, viskas(t) en blok. De viskaar van een vissersschip noemt men bun. De functie is dezelfde, namelijk: het leefbaar houden van vis, zodat die vers bij de consument terechtkomt.

Henk Wormsbecher was de laatste gebruiker van de viskaar die nu is gerestaureerd: ”Begin vorige eeuw werden zeven Hoornse vissersschepen gevaren door mijn voorvaderen. Grootvader ging na de sluiting van de Afsluitdijk in de handel. Deze viskaar stamt uit de jaren vijftig en was eerst twee keer zo groot. Het lag in de Vluchthaven tot 1980 en tot 2000 aan de Veermanskade. Paling werd hier in bewaard voor de winter. Als het hard vroor moest er ijs worden gehakt. Voor het bewaren van paling is deze kaar gebruikt tot ongeveer 1990.”

Foto’s Benno Ellebroek:

- De Viskaar wordt door twee Hoornse Schouwen en een Staverse Jol de haven binnen gebracht.
- Mart Sevenhuijsen vertelt hoe vroeger de vis vers werd gehouden in de viskaar.