Door tijdig het roer om te gooien en fors maar verantwoord te bezuinigen, staat de stad er nu weer goed voor, ondanks langdurige economische tegenwind. B en W durven de financiële positie van de gemeente Hoorn met een gerust hart evenwichtig te noemen. En dat is ook hard nodig omdat de stad voor grote uitgaven staat. Daarbij gaat het om kostbare vervangingsinvesteringen voor inmiddels afgeschreven voorzieningen uit vorige decennia. Andere investeringen, bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur en onderwijshuisvesting, zijn nodig omdat het inwonertal van Hoorn groeit. Daar komt bij dat Hoorn over reserves moet kunnen beschikken om tegenvallers bij grote risicovolle projecten op te vangen. Het blijft dus zaak om behoedzaam met de beschikbare middelen om te springen en weloverwogen keuzes te maken. Dit blijkt uit de Programmabegroting 2006 die B en W aan de gemeenteraad presenteren.
De stad staat er beter voor dan vier jaar geleden. Dat is gebeurd met minder rijksinkomsten en zonder dat de gemeentelijke belastingen meer dan trendmatig (1%) zijn gestegen. Er zijn veel woningen en een aantal belangrijke voorzieningen bijgekomen. Bovendien is fors geïnvesteerd in het beheer van de stad, onderwijshuisvesting en armoedebeleid.
Meerwaarde
‘De afgelopen jaren zijn in financiële zin niet makkelijk geweest’, stelt het college in de aanbiedingsbrief aan de gemeenteraad. ‘Besturen in een periode van tegenwind is minder makkelijk dan in een situatie waarin het tij meezit. Voor je het weet ontstaat er een negatieve spiraal waarbij er geen geld is voor de noodzakelijke verbeteringen en innovaties in de stad. Hoorn heeft er niettemin voor gekozen om voor deze raadsperiode plannen te ontwikkelen die de stad meerwaarde geven. Om dit financieel mogelijk te maken, hebben het college én de raad tijdig het roer omgegooid.‘ B en W zijn trots op de wijze waarop college en raad in samenspraak met partners uit de stad hebben samengewerkt om tot een evenwichtig pakket aan ombuigingsvoorstellen te komen. Door terughoudend te zijn met nieuw beleid heeft de raad er bovendien aan bijgedragen dat het tekort niet verder opliep. Hierdoor staat Hoorn er beter bij dan aan het begin van de bestuursperiode.
Voorzieningen op peil en zelfs verbeterd
Dat Hoorn er goed voorstaat, blijkt volgens B en W onder meer uit het volgende:
• de inwoners zijn zo veel mogelijk ontzien: voorzieningen zijn niet gerealiseerd door de onroerendezaakbelasting te verhogen, de lokale lasten zijn alleen aangepast met niet meer dan een trendmatige verhoging van 1% (met het voornemen van het kabinet om het ‘gebruikersdeel woningen’ van de onroerendezaakbelasting af te schaffen is in de programmabegroting 2006 rekening gehouden);
• de voorzieningen in de stad zijn bij de bezuinigingen zo veel mogelijk buiten schot gebleven: het voorzieningenniveau is op peil gebleven en op onderdelen zelfs verbeterd, denk aan de oplevering van de schouwburg en de bouw van de kunstijsbaan;
• ook in het openbaar gebied zijn verbeteringen gerealiseerd: er is niet alleen geïnvesteerd in de fysieke infrastructuur, maar ook veel gerealiseerd in het wijkgericht werken via de wijkaanpak en aan het verbeteren van de veiligheid via het uitvoeren van het veiligheidsplan;
• in de afgelopen raadsperiode is fors geïnvesteerd in het beheer van de stad, zo heeft Hoorn samen met het waterschap en de provincie miljoenen geïnvesteerd in het baggeren van de waterwegen;
• andere belangrijke zaken waarin is geïnvesteerd, zijn:
o onderwijshuisvesting
o verbeteringen in kwaliteit van de (monumentale) woningvoorraad
o adequate sportvoorzieningen
o het voeren van een sociaal armoedebeleid.
Programmabegroting: sturingsinstrument bij uitstek
De Programmabegroting is het instrument bij uitstek waarmee de gemeenteraad kan sturen. De raad stelt voor elk programma op hoofdlijnen vast wat hij wil dat er in Hoorn gebeurt en wat het mag kosten. De raad doet dat sinds 2003, toen de programmabegroting voor 2004 werd ingevoerd. Uitgangspunt voor de programma’s zijn de beleidsspeerpunten die aan het begin van de raadsperiode zijn uitgezet:
• ontwikkelen stadsvisie
• rekenkamer(functie)
• stationsgebied
• schone, hele en veilige leefomgeving
• uitvoering Hoorn Kern Gezond
• onderwijshuisvesting
• activering en reïntegratie
• ontwikkeling Blauwe Berg plus ijsbaan
• jachthaven Schelphoek
• ontwikkeling Bangert en Oosterpolder
• ontvlechting Samenwerkings Orgaan Westfriesland
Positief saldo dankzij derde bezuinigingsronde
De Programmabegroting 2006 sluit met een voordelig saldo van 36.717 euro. (Zie bijlage 1).
Dat de begroting sluit met een voordelig saldo is vooral te danken aan de effecten van bezuinigingsronde Jackpot III. Hoewel dit een minder ingrijpende ombuigingsronde is dan zijn voorgangers I en II, levert Jackpot III een voordeel op van 396.000 euro in 2006 en een structureel voordeel van 276.000 euro vanaf 2007. Hierdoor biedt ook de meerjarenraming een evenwichtig perspectief. Bij Jackpot III gaat het om verdere verbeteringen waarmee besparingen in de bedrijfsvoering van de gemeente zijn te realiseren. (Zie bijlage 2)
Dat de begroting sluitend is zonder extra maatregelen, komt ook doordat er de afgelopen tijd terughoudend is omgesprongen met budgetverhogingen. Die worden namelijk uitsluitend toegestaan als ze aantoonbaar onontkoombaar en onbeïnvloedbaar zijn. Dit maakte de financiën beter beheersbaar.
Hoog risicoprofiel
Hoorn mag dan een sluitende programmabegroting met een voordelig saldo hebben, het is wel een begroting met een hoog risicoprofiel. Dat stad staat in de komende jaren namelijk voor grote uitgaven, waarvan nog niet duidelijk is hoe hoog die zullen uitpakken en welke inkomsten daar dan tegenover staan.
• Hoorn moet als ex-groeikern fors investeren in de sociale en fysieke infrastructuur om de leefbaarheid van de stad te garanderen.
• Het inwonertal van Hoorn groeit. Dit betekent dat er extra voorzieningen zoals scholen moeten komen.
• Hoorn zal kostbare vervangingsinvesteringen moeten doen voor inmiddels afgeschreven voorzieningen uit vorige decennia, zoals houten bruggen en kademuren.
• De realisatie van grote projecten, zoals de grondexploitatie van de wijk Bangert en Oosterpolder kan zeer ingrijpende financiële risico’s opleveren. Hoorn moet over reserves kunnen beschikken om tegenvallers bij grote risicovolle projecten op te vangen.
• Bij grote projecten als Bangert en Oosterpolder en Vrijetijdspark De Blauwe Berg zijn maatregelen nodig om de doorstroming op de omliggende wegen ook in de toekomst te garanderen en ongewenst sluipverkeer te voorkomen. Maatregelen die veel geld zullen kosten. Om welke bedragen het gaat, zal deze raadsperiode duidelijk worden aan de hand van het ‘plan Verkeer en Vervoer’.
• De verdelingssystematiek rond de nieuwe Wet Werk en Bijstand zou voor Hoorn wel eens ongunstiger kunnen uitpakken dan waar in de begroting voor 2006 van is uitgegaan. Een mogelijk tekort zou op de reserve Werk en Inkomen komen te drukken.
Het blijft dus zaak om behoedzaam met de beschikbare middelen om te springen en weloverwogen keuzes te maken.