Een bioscoop is tot daar aan toe, maar zaken als theaters en jongerenpodia worden door de gemeente gebouwd en onderhouden. Het zijn culturele instellingen, die nodig zijn om tegemoet te komen aan een voorzieningenniveau die niet op eigen kracht zou kunnen bestaan. Hoorn is in dat opzicht niet anders. Het zwembad, de stadsschouwburg, jongerenpodium Manifesto en het behoud van een monumentaal gevangeniscomplex worden geregeld vanuit de gemeente. Met geld van de gemeente. Op initiatief van de gemeente. Het geeft de kleinschaligheid weer van Hoorn. Het is ook een klein stadje dat nou eenmaal voornamelijk bevolkt wordt door forensen. Die kleinschaligheid ís eigenlijk het karakter van de stad Hoorn: alles is befietsbaar, het voorzieningenniveau is toegespitst op het aantal inwoners. Meer is het niet; het is niet meer dan een leuk, gezellig en kleinschalig Hollands stadje. Hoorn wil wel meer zijn en meer te koop lopen met de prachtig historische binnenstad om toeristen te trekken, maar moet vooral niet vergeten dat de jeugdherberg die alleen in juli en augustus geopend was en niet meer dan 50 hoefde te vullen alweer jaren geleden is gesloten.
Al tijden is er het plan van Harry Hofland om het Hoornse Hop in te polderen. De binnenstad zou daarmee in één klap verdubbelen in omvang en ruimte kunnen bieden aan zaken die nu node worden gemist. Hoorn kent nog steeds geen bioscoop, geen grootschalige dansgelegenheid en de centrale bibliotheek schreeuwt om een groter gebouw dan wat men nu aan de Wisselstraat in de binnenstad heeft. Het idee op zich om te gaan inpolderen is een prachtig voorbeeld van particulier initiatief. Burgers maken de stad. Nu wordt echter wel de terechte vraag gesteld: vanuit welke visie en om welke redenen zouden we tot de inpoldering over gaan? Om het idee zelf kan het inderdaad niet gaan.
De eerste vraag die hier dus moet worden gesteld is: het inpolderen is zo’n grootschalig project en creëert zoveel ruimte voor grootschalige voorzieningen, dat Hoorn het karakter van kleinschaligheid zou verliezen en dit terwijl het huidige voorzieningenniveau vrij aardig op peil is. Willen we gaan vergrootschaligen om toeristen te trekken, om werkgelegenheid in eigen stad te creëren, om ruimte te bieden aan voorzieningen als een bioscoop? Het idee voor een polder is eigenlijk het antwoord op een vraag die nog helemaal niet gesteld is. Vooral omdat recreatiegebied de Blauwe Berg zo ontzettend in beeld is voor het ontwikkelen van grootschalige uitgaansvoorzieningen.
Ah, daar is de grootschaligheid al. Zeker met hotel en gokhal erbij wordt de Blauwe Berg best een grote voorziening in vergelijking met wat de stad nu te bieden heeft. Is er nog meer ruimte nodig, nadat de Blauwe Berg is bebouwd en inwoners van Hoorn en omgeving in eigen stad dan allang naar de nieuwste films kunnen? Men zou de wildste ideeën kunnen loslaten op de invulling van het gebied. Het kan een villawijk worden, een kantorenpeninsula zoals Zuid-Manhattan, een toeristentrekker. Er kan een enorm winkelcentrum worden gebouwd, nóg een bioscoop. Het schept de mogelijkheid om appartementen neer te zetten, pittoreske straatjes en pleintjes met fonteinen aan te leggen. Dat men vlinders in de buik krijgt bij zoveel mogelijkheden is logisch, maar er moet heel kritisch gekeken worden naar de gevolgen. Het mag niet de Hoornse Noord-Zuidlijn worden.
Ten eerste is het een plan dat vraagt om een groot offer. Willen we het ruime water verkleinen, daarmee een natuurgebied en openheid om zeep helpen? Ten tweede is er het risico op een enorm economisch debacle. De heer Hofland geeft aan met verschillende bouwbedrijven te hebben gesproken die zeggen dat het voor 50 miljoen euro kan en dat de grond ook 50 miljoen euro kan opbrengen. Dus: “Het kost ons niets.” Oh nee? Er is een dieper onderzoek nodig om die vraag te beantwoorden dan een paar gesprekken. Ten derde hebben mensen die nu nog aan het water wonen (Visserseiland) vele tonnen neergelegd om zodanig te kunnen wonen. Na inpoldering zal hun huis drastisch in waarde dalen. Deze mensen zullen dan wel een schadevergoeding willen hebben.
Maar stel dat dit allemaal toch niet zo’n probleem oplevert en de antwoorden van zulke vragen ten faveure zijn van de landwinning, dan nog blijft de vraag: waarom zouden we? Wordt het de Hoornse visie om mensen zoveel mogelijk in eigen stad aan het werk te helpen, dan is het aardig om te berekenen hoeveel arbeidsplaatsen hier komen (afgezien van de aanleg) en dit mee te nemen in de besluitvorming. Willen we toeristen trekken, dan: welke voorzieningen gaan we bouwen op het nieuwe land en hoeveel toeristen trekken we daarmee? Wat wordt de economische waarde uiteindelijk: worden het voorzieningen die op eigen kracht kunnen varen of zal op den duur subsidie nodig zijn om zaken in stand te houden die anders omver zouden vallen wegens tegenvallende bezoekcijfers? Willemsoord te Den Helder kan erover meepraten.
Er is een visie. De Hoornse Stadsvisie is tot stand gekomen na gesprekken met burgers. De Westerdijk zou verworden tot een boulevard tussen schouwburg en haven, er zouden voorzieningen komen, meer hotelkamers. Het is allemaal nog niet uitgevoerd. Ja, laten we één ding wel opnoemen: de weekendafsluiting van de Roode Steen. Maar daarvan haperen al drie weken de afsluitpaaltjes en rijden auto’s nog steeds rond. Als dit Hoorn is en als dit zo blijft, dan is er niet veel voor nodig om te kunnen beamen dat dit plan voor altijd op de tekentafel zal blijven liggen.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Jeroen Vogel
Lees ook op de COLUMNS-pagina: ”Gratis aangeboden: 60 hectare Hoorn. Gevraagd: dynamische politicus.”
Blog Jeroen Vogel leest u hier:
http://jeroenmavogel.wordpress.com/2010/06/06/heeft-hoorn-een-visie-nodig/